Članak 3. Sadržaj ugovora o radu
Radni odnos se zasniva ugovorom o radu između Poslodavca i radnika u pisanom obliku.
Ugovor o radu se sklapa na neodređeno vrijeme.
Ugovor o radu sklopljen u pisanom obliku mora sadržavati sve bitne podatke propisane Zakonom o radu.
Poslodavac je dužan radniku omogućiti obavljanje poslova radnog mjesta za koje ima sklopljen ugovor o radu.
U slučaju organizacijskih promjena kod Poslodavca ili zbog potrebe bolje organizacije poslovanja, radnik nije dužan bez pisane izmjene ugovora o radu privremeno obavljati poslove drugog radnog mjesta koje se razlikuje od opisa i složenosti poslova za koje ima sklopljen ugovor o radu.
Članak 4. Probni rad
Probni rad se može ugovoriti u skladu sa Zakonom o radu.
Zakon o radu:
Temeljne obveze i prava iz radnog odnosa
Članak 7.
(1) Poslodavac je obvezan u radnom odnosu radniku dati posao, te mu za obavljeni rad isplatiti plaću, a radnik je obvezan prema uputama koje poslodavac daje u skladu s naravi i vrstom rada, osobno obavljati preuzeti posao.
(2) Poslodavac ima pravo pobliže odrediti mjesto i način obavljanja rada, poštujući pri tome prava i dostojanstvo radnika.
(3) Poslodavac je dužan osigurati radniku uvjete za rad na siguran način i na način koji ne ugrožava zdravlje radnika, u skladu s posebnim zakonom i drugim propisima.
Ako poslodavac radniku zaposlenom na neodređeno vrijeme ponudi izmijenjeni ugovor o radu radnik takav ugovor nije dužan potpisati.
Dakle, kad poslodavac radniku ponudi ugovor o radu s izmjenama s kojima radnik nije zadovoljan radnik ne potpisuje izmijenjeni ugovor nego nastavlja raditi prema ugovoru po kojem je radio i do tada. U radnikovom pravnom položaju se ništa ne mijenja. Radni odnos se nastavlja prema pravima i obvezama iz postojećeg ugovoru o radu koji i dalje obvezuje i poslodavca i radnika. Radnik nastavlja raditi iste poslove, na istom mjestu rada i za istu plaću.
Ugovor o radu koji je sklopljen na neodređeno vrijeme traje dok ga jedna od ugovornih strana ne otkaže pri čemu poslodavac mora imati zakonom opravdani razlog za otkaz.
Radnikov pravni položaj se mijenja tek ako poslodavac radniku uruči otkaz postojećeg ugovora o radu i istodobno predloži sklapanje ugovora o radu s izmijenjenim uvjetima (npr. novo radno mjesto, nova plaća, novo mjesto rada i sl.).
Međutim i u slučaju kad poslodavac želi otkazati ugovor o radu i istodobno radniku ponuditi izmijenjeni ugovor o radu poslodavac mora imati opravdani, zakonom predviđeni razlog za otkaz i provesti zakonom propisanu proceduru otkazivanja ugovora o radu uz savjetovanje s radničkim vijećem.
U praksi će do otkaza s ponudom izmijenjenog ugovora najčešće doći kad su ispunjeni uvjeti za poslovno uvjetovani otkaz, a znatno rjeđe za osobno uvjetovani otkaz. Do otkaza s ponudom izmijenjenog ugovora radniku kojem se otkazuje zbog skrivljenog ponašanja dolazi vrlo rijetko, jer poslodavac nema interes u radnom odnosu zadržati radnika koji krši obveze.
Najčešći primjer otkaza s ponudom izmijenjenog ugovora je slučaj kad poslodavac mijenja organizaciju rada na način da ukida radna mjesta, ili smanjuje broj izvršitelja, jer je prestala potreba za obavljanjem poslova na tim radnim mjestima. Dakle, radno mjesto je ukinuto i više ne postoje poslovi koje je radnik do sad obavljao ili se smanjuje broj izvršitelja na određenim pozicijama. Poslodavac radniku nudi ugovor o radu za drugo radno mjesto što radnik sporazumno ne prihvaća. Tada poslodavac pokreće postupak otkazivanja ugovora s ponudom izmijenjenog ugovora. U procesu otkazivanja s ponudom novog ugovora poslodavac se mora savjetovati s Radničkim vijećem uz odgovarajuću zakonom propisanu proceduru.
Istovremeno s otkazom radniku se dostavlja ugovor o radu s izmijenjenim uvjetima o čijem prihvaćanju se radnik mora izjasniti u roku koji odredi poslodavac, ali koji ne smije biti kraći od osam dana. Ukoliko želi ostati u radnom odnosu, radnik mora potpisati izmijenjeni ugovor, ali zadržava pravo pokrenuti sudski postupak u kojem će pokušati osporiti zakonitost otkaza.
Želja poslodavca da „premjesti“ radnika s jednog radnog mjesta na drugo ili s jednog mjesta rada na drugo nije opravdani razlog za otkaz pa tako ni za otkaz s ponudom izmijenjenog ugovora o radu, ako se poslovi za koje radnik ima ugovor o radu i dalje obavljaju.
Vrlo često se događa da poslodavac samo formalno izmijeni pravilnik o organizaciji na način da izmijeni nazive radnih mjesta pa se poslovi nastavljaju i dalje obavljati, ali pod promijenjenim nazivima.
Takav otkaz nije pravno valjan, jer je uvjet za zakoniti otkaz prestanak potrebe za obavljanjem konkretnog posla, neovisno o tome kako je poslodavac nazvao radno mjesto.
Radničko vijeće ima važnu ulogu u zaštiti radnika u procesu otkazivanja ugovora o radu. Kod otkaza s ponudom izmijenjenog ugovora poslodavac je dužan provesti Zakonom o radu predviđeni postupak koji uključuje savjetovanje s radničkim vijećem.
U slučaju kad nije prihvatio izmijenjeni ugovor pa je došlo do prestanka radnog odnosa, ali također i u slučaju kad je prihvatio izmijenjeni ugovor i tako ostao u radnom odnosu, ali pod drugim uvjetima, radnik ima pravo u sudskom postupku osporavati opravdanost otkaza. Teret dokaza je na poslodavcu. Poslodavac mora sudu dokazati da je postojao opravdani razlog za otkaz (poslovni, osobni ili skrivljeno ponašanje radnika).
Ukoliko poslodavac ne uspije dokazati opravdanost otkaza sud će uvrditi da je otkaz bio nedopušten i da otkazani ugovor o radu zapravo i dalje vrijedi i obvezuje ga. U tom slučaju radnik se ima pravo vratiti na poslove odnosno mjesto rada na kojima je radio prije otkaza odnosno izmjene ugovora.
Radnik kojem je radni odnos prestao nezakonitim otkazom, jer nije prihvatio izmijenjeni ugovor i koji nije radio kod drugog poslodavca za vrijeme trajanja sudskog spora imao bi pravo na isplatu pune plaće uvećane za iznos kamata za taj period, ali umanjene za iznos otpremnine koju je dobio. Također bi imao pravo na priznavanje staža za cijeli taj period kao da je radio.
Možda će Vas zanimati
Ugovaranje naziva ili opisa poslova radnog mjesta
Ukoliko imate pitanja za pravnika možete poslati upit na e-mail pravni.savjetnik@hst.hr