Poslodavac ima pravo naložiti prekovremeni rad u slučaju više sile ili nekog izvanrednog (kratkotrajnog) događaja zbog kojeg nije opravdano očekivati da će zapošljavati nove radnike, međutim prekovremeni rad ne može biti zamjena za manjak radnika.
Radno vrijeme od 40 sati tjedno je zakonom propisano kao redovito radno vrijeme kako bi se radnik mogao odmoriti, kako bi imao vrijeme za svoju obitelj, hobije i druge privatne interese. U današnje vrijeme digitalizacije je trend smanjenja redovnog radnog vremena na 32 sata i trebamo težiti u tom smijeru usklađenja poslovnog i privatnog dijela života.
Prekovremeni sati u pravilu ne mogu biti planirani, ali kada se pojavi potreba za prekovremenim radom, radnik je na pisani nalog poslodavca dužan raditi prekovremeno.
Kolektivni ugovor HT d.d. - članak 16.
U slučaju više sile, izvanrednog povećanja opsega poslova i u drugim sličnim slučajevima prijeke potrebe, radnik je na pisani zahtjev Poslodavca dužan raditi duže od punog, odnosno nepunog radnog vremena (prekovremeni rad).
Iznimno od stavka 1. ovoga članka, ako priroda prijeke potrebe onemogućava Poslodavca da prije početka prekovremenog rada uruči radniku pisani zahtjev, usmeni zahtjev Poslodavac je dužan pisano potvrditi u roku od sedam dana od dana kada je prekovremeni rad naložen.
Pisanim nalogom smatra se dopis, e-mail ili poruka na mobilni uređaj, čiji je prijem radnik potvrdio.
Prekovremeni rad obuhvaća odlazak na lokaciju, rad na lokaciji i povratak s lokacije na kojoj radnik obavlja zadatak.
Radniku mora biti dostavljena i evidencija o broju sati obavljenog prekovremenog rada i to najkasnije treći radni dan u mjesecu koji slijedi mjesec u kojem je prekovremeni rad obavljan.
Za prekovremeni rad na redovni radni dan radnici imaju pravo izabrati sljedeće:
- plaćanje sata rada 150% ili
- zamjena u omjeru 1 sat prekovremenog rada = 1 sat i 30 min slobodnog sata.
Za prekovremeni rad na dan tjednog odmora radnici imaju pravo izabrati sljedeće:
- plaćanje sata rada 250% bez dodatnog slobodnog dana/sata ili
- plaćanje sata rada 150% i dodatni slobodni sat za svaki sat prekovremenog rada ukoliko prekovremeni rad traje manje od četiri (4) sata, odnosno dodatni slobodni dan ako prekovremeni rad traje četiri (4) i više sati
Za prekovremeni rad na blagdan i neradni dan radnik ima pravo
- plaćanje sata rada 170% cijene sata i dodatni slobodni sat za svaki sat prekovremenog rada ukoliko prekovremeni rad traje manje od četiri (4) sata, odnosno dodatni slobodni dan ako prekovremeni rad traje četiri (4) i više sati.
Za vrijeme korištenja gore navedenog slobodnog radnog dana radnik ima pravo na naknadu plaće u visini prosječne plaće radnika isplaćene u zadnja tri mjeseca.
Radniku koji radi prekovremeno mora se osigurati dnevni i tjedni odmor sukladno zakonu.
Slobodni dan radnika ne može biti raspoređen na blagdan ili neradni dan koji pada u dane od ponedjeljka do petka.
Prekovremeni rad pojedinog radnika (uključujući intervenciju) može trajati najduže 250 (dvjesto pedeset) sati godišnje.
Zakon o radu - članak 65.
(1) U slučaju više sile, izvanrednog povećanja opsega poslova i u drugim sličnim slučajevima prijeke potrebe, radnik je na pisani zahtjev poslodavca dužan raditi duže od punog, odnosno nepunog radnog vremena (prekovremeni rad).
(2) Iznimno od stavka 1. ovoga članka, ako priroda prijeke potrebe onemogućava poslodavca da prije početka prekovremenog rada uruči radniku pisani zahtjev, usmeni zahtjev poslodavac je dužan pisano potvrditi u roku od sedam dana od dana kada je prekovremeni rad naložen.
(3) Ako radnik radi prekovremeno, ukupno trajanje rada radnika ne smije biti duže od pedeset sati tjedno.
(4) Prekovremeni rad pojedinog radnika ne smije trajati duže od sto osamdeset sati godišnje, osim ako je ugovoreno kolektivnim ugovorom, u kojem slučaju ne smije trajati duže od dvjesto pedeset sati godišnje.
(5) Zabranjen je prekovremeni rad maloljetnika.
(6) Trudnica, roditelj s djetetom do osam godina života te radnik koji radi u nepunom radnom vremenu kod više poslodavaca mogu raditi prekovremeno samo ako dostave poslodavcu pisanu izjavu o dobrovoljnom pristanku na takav rad, osim u slučaju više sile.
(7) Matični poslodavac može radniku koji radi u dodatnom radu naložiti prekovremeni rad samo ako radnik dostavi poslodavcu pisanu izjavu o dobrovoljnom pristanku na takav rad, osim u slučaju više sile.
(8) Poslodavac kod kojeg radnik obavlja dodatan rad ne smije naložiti prekovremeni rad, osim u slučaju više sile.
Ukoliko imate pitanja za pravnika možete poslati upit na e-mail pravni.savjetnik@hst.hr